IĞDIRDA ANLATILAN MİTOLOJİ VE EFSANELER

                 “Her toplumun mitolojisi o toplumun kültürel ve zihinsel yapısına ayna tutar”   

“ÖKÜZÜN İKİ BOYNUZU ARASINDA BİR DÜNYA”

 İnsanoğlu tarih boyunca üzerinde yaşadığı yeryüzünün şekli, yapısı ve meydana gelen doğa olaylarını da hep merak etmiş ve bu konuda gözlem ve deneyimlerinin yanında hayal gücünü de kullanarak çeşitli fikirler ortaya koymuştur. Bunlardan biriside depremlerin oluşuyla ilgili ortaya attığı mitolojilerdir.

   Özellikle Türklerin yoğun olarak yaşadığı büyük bir coğrafyada “Dünya öküzün boynuzundadır” sözü çok yaygındır. Çıkış merkezi Asya olan bu mitolojinin Asya ve Anadolu da olduğu gibi Iğdır ve çevresinde de halen yaşlılar tarafından anlatılmaktadır.

   Iğdır’da geçmişten günümüze kuşaktan kuşağa, kulaktan kulağa aktarılan bu Mitolojiye göre dünya’nın sarı bir öküz’ün boynuzları arasında olduğu, sarı öküzün ise büyük bir kaya parçasının üzerinde durduğu, bu kaya parçasının da su da bulunan bir balığın sırtına oturduğu anlatılmaktadır. Depremlerin oluşunun ise sarı öküzün herhangi bir sebepten dolayı hareket etmesinden kaynaklı olduğuna inanılmaktaydı.

   Geçmişte toprağı işlemek, insanların hayatlarını idame ettirmelerinin yegâne yolu idi. “Dünya öküzün boynuzundadır” sözünün anlam derinliği ise Iğdır yöresinde şu şekilde yorumlanmaktadır.

    Geçim kaynağı sadece tarım ve hayvancılığa dayanan atalarımızın bütün kazançları topraktan geliyordu, toprağı işlerken de en sadık yardımcıları olan öküz  toprağı ekip biçmede, ürünü kaldırmada, yük taşımada, harmanlamada ve öğütmede evin en kıymetlisi sayıldığından elbette ki bütün dünyayı bir öküzün boynuzları arasına sığdıracaklardı. Kısacası insanoğlunun tek geçim kaynağı olan topraktı ve bunu işlemenin de yolu makinenin olmadığı o dönemlerde öküze bağlıydı. Bu nedenle insanoğlu dünyanın yükünü öküzün sırtına yüklemişlerdir. Kaynak: Iğdır Melekli kent arşivi